Phong Hải – Phong Điền: Nước mắm làng nghề truyền thống hơn 300 năm tuổi “xuất ngoại”

Vẫn trung thành với công thức chế biến lưu truyền từ hàng trăm năm trước, nước mắm của làng nghề truyền thống Hải Nhuận “xuất ngoại” chinh phục thị trường thế giới cả về khẩu vị lẫn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Nhân dân làng Hải Nhuận đón bằng công nhận làng nghề truyền thống.

Gắn liền với lịch sử hình thành làng Hải Nhuận (xã Phong Hải, huyện Phong Điền - Thừa Thiên Huế), cách đây hơn 300 năm (khoảng năm 1805), những lưu dân đầu tiên đặt chân đến nơi đây sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt và chế biển thủy hải sản.

Với đặc điểm là làng ven biển, quanh năm sản lượng thủy hải sản phong phú đa dạng. Do đó, sau mỗi chuyến ra khơi, dân làng Hải Nhuận bắt đầu tìm cách chế biến với nhiều phương thức khác nhau. Và từ đó, nước mắm làng Hải Nhuận ra đời và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

: ông Võ Văn Dự, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh thừa thiên Huế thăm gian hàng trưng bày sản phẩm nước mắm tại xã Phong Hải.

Sau hơn 300 năm chắt lọc kinh nghiệm, nghề nước mắm đã trở thành nghề truyền thống nổi bật của dân làng Hải Nhuận với một quy trình sản xuất chế biến nước mắm chặt chẻ từ khâu chọn lọc nguyên liệu, xử lý, trộn ủ kéo dài trong 12 tháng… cho đến khi từng giọt nước mắm ngân nhỉ kết hợp với nắng nóng tạo nên mùi vị đặc trưng, mang đậm hương sắc của một vùng biển.

Hiện trong hơn 400 hộ sống bằng nghề cá ở làng Hải Nhuận thì trong đó khoảng hơn một nữa vẫn bám nghề sản xuất nước mắm theo phương thức thủ công truyền thống địa phương. Và mỗi năm cung cấp cho thị trường trong và ngoài địa phương hơn 130.000 lít.

Nét đặc trưng sản phẩm nước mắm xuất xứ từ làng Hải Nhuận là mắm làm hoàn toàn từ thủ công, được ủ ròng trong vòng một năm để tinh chế ra loại nước mắm ngon nhất, đặc biệt không bao giờ sử dụng phụ gia, hóa chất. Và sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp quyền bảo hộ nhãn hiệu tập thể Nước mắm Phong Hải cho Hội liên hiệp phụ nữ xã Phong Hải.

Bà Trần Thị Bồng ở thôn Hải Thế (xã Phong Hải) tự tin: “Sản phẩm nước mắm Phong Hải luôn đảm bảo chất lượng, thơm ngon hơn so với nhiều loại nước mắm trên thị trường. Các loại cá được đánh bắt hằng ngày còn tươi được đưa vào ủ ngay với những bí quyết trong việc cân bằng giữa lượng muối-cá, cách thức ủ, đăng, lọc... Nhờ đó tạo ra sản phẩm chất lượng, hương vị hài hòa, không quá mặn cũng không bị nhạt, có thể bảo quản lâu dài”.

Mới đây, nghề chế biến nước mắm Phong Hải cũng đã được UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế công nhận làng nghề truyền thống, mở ra cơ hội mới, tạo động lực cho người dân trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm. Sản phẩm có cơ hội được quảng bá rộng rãi thông qua các lễ hội, hội chợ trong và ngoài tỉnh nhằm thúc đẩy phát triển làng nghề ngày càng lớn mạnh.

Chủ tịch UBND xã Phong Hải Hoàng Văn Sửu trăn trở, trong khi thực hiện mục tiêu mở rộng quy mô làng nghề, nâng cao sản lượng và chất lượng thì đầu ra sản phẩm ổn định đang là vấn đề nan giải. Để hiện thực hóa mục tiêu, ngay sau khi được công nhận làng nghề truyền thống, chính quyền địa phương tiến hành xúc tiến các thủ tục đăng ký thương hiệu sản phẩm nước mắm Phong Hải nhằm thúc đẩy, mở rộng quy mô sản xuất cũng như thị trường tiêu thụ.

Sản phẩm nước mắm ở Phong Hải đã được xuất khẩu sang Mỹ, tuy nhiên do số lượng sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu nên phải mở rộng quy mô sản xuất, sản lượng hàng hóa đủ lớn và ổn định hơn.

Hiện kênh tiêu thụ đang mang lại nguồn thu nhập cho người làm nghề nước mắm truyền thống ở làng Hải Nhuận là những người gốc Việt đang sinh sống tại các nước Mỹ, Úc, Canada…

Tuy nhiên thị trường “hút” nước mắm truyền thống ở làng Hải Nhuận là tại thị trường khu vực phía Nam, chủ yếu là TP. Hồ Chí Minh. Doanh thu bình quân hằng năm từ thị trường này mang về cho kinh doanh nước mắm ước của địa phương khoảng 10 tỷ đồng.

Ông Hoàng Văn Sửu khẳng định: “Các hộ làm nghề chế biến nước mắm đều có cuộc sống ổn định. Qua khảo sát, tìm hiểu, hầu hết các hộ đều có thu nhập từ 5-7 triệu đồng/tháng, những hộ sản xuất quy mô lớn hơn có thể thu nhập trên 10 triệu đồng/tháng”.

Chị Hoàng Thị Đảnh, chủ doanh nghiệp chế biến nước mắm Đảnh Vân, cho biết gần chục năm trước, thấy nước mắm Phong Hải “theo chân” những người Việt Kiều đi khắp thế giới dưới hình thức quà biếu, chị liền nghĩ ngay đến việc đưa nước mắm Phong Hải xuất ngoại bằng đường hàng hóa chính ngạch. Và thị trường đầu tiên mà nước mắm truyền thống Phong Hải chính thức đặt chân là Mỹ và tiếp sau là Pháp…

 

Phan Hữu/VH